Ergun Plak

Merhaba sevgili plakseverler, bu yazımızda sizlere gramofon ve pikap arasındaki temel farkları, ayırdedici özellikleri ve kullanım avantaj ve dezavantajlarını anlatmaya çalışacağız. Ben kaptan pilotunuz İhsan…

Plak işlerine merak saran hemen hepimizin(eşine, sevgilisine, kardeşine, arkadaşına,… hediye almak isteyen hepimizin de diye genişletelim burayı) aklında bir soru yellenip durur… Bu plakları çalan cihazın adı nedir? Jenerasyon olarak bizim(80’li yıllarda çocuk olmak) bir miktar, hayal-meyal hatırladığımız ama 90 ve sonrası yıllarda çocukluğunu yaşamış olanların o kadar bile hatırlamadığı bu plak deryasında plak çalmaya yarayan cihazları iki başlıkta inceleyebiliriz. O zaman şöyle yapalım hemen;

1. Gramofon

Gramofon dediğimiz cihazın tarihçesi, çeşitleri ile ilgili internette pek çok bilgi olduğu için oralara tekrar tekrar girip de başlığa konu olan sorudan sizleri çok uzağa götürmek, satırlar arasında yolunuzu kaybettirmek istemem. Günümüzden ve amaca yönelik ifade etmek gerekirse gramofon kurmalı bir mekanizmaya sahip olan ve plak tablası sadece 78 devirde dönen, iğnesi beton çivisini andıran ve sadece ama sadece taş plaklarımızı dinlemek için kullanabileceğimiz oldukça şık görünümlü cihazlardır. Elektriksiz, basit bir kurma mantığı, mekanizması ile çalışır ve tekrar ediyorum sadece taş plak dinlemeye olanak tanır(silindir taş plak meselelerine hiç girmiyorum, onu daha uzun ve sıkıcı(!) bir yazımızda anlatırız enine boyuna).

Piyasada en çok karşılaşacağınız 2 gramofon çeşidini aşağıda sizlere görsel olarak sunuyoruz.

2. Pikap

Pikaplar için de lafı dolandırmadan net bir tarif gerekirse genellikle 33’lük Plakları(Uzunçalar, Long Play, LP, 10″, 12″,…) ve 45’lik Plakları(Single, Tekli, 7″,…) çalan, bazı modellerinde 78 Devir ayarı olan ve taş plakları da çalabilen(ancak çift taraflı iğnesi yoksa iğne sağlığınız açısından çok tavsiye etmiyoruz taş plak dinlemenizi bu cihazlarda) ve eğer dahili bir bataryası yoksa elektriğe bağlı olarak çalışan cihazlardır.

Pikaplarda tasarım ve çeşit çok daha fazla olduğu için bir görsel yerine kendi Dual HS-141 cihazımızın performansını eklemeyi daha doğru buluyorum.

Kıyaslamamızı bir sonuca bağlamak gerekirse;

Sesin tam olarak gerçek halde alınabilmesi, görsel estetik* açıdan gramofonlar çok daha çekici gelse de 2020 dünyasında günlük kullanım için pikaplar açıkara öndedir. Başlangıç maliyetleri için bakacak olursak dönem üretimi keyif verecek bir pikap(Hi-Fi Set) için 1.500,00-2.000,00 lira dahi yeterli olabilecekken, dönem üretimi kullanılabilir durumda bir gramofonu almak için 3.000,00 liradan başlayıp bu fiyatın 50 katına kadar çıkabilecek bir skala mevcuttur. Kaldı ki popüler veya nadir bir eserin taş plağını bulmak için çoğu zaman hem ciddi bir mesai harcamanız, hem de ciddi bir meblağı gözden çıkartmanız gerekebilir. Bunun üzerine bir de plakları en çok alınan, satılan, tercih edilen pek çok sanatçının sahnelere çıkış tarihinin taş plak üretimi sonlandıktan sonra olduğunu düşünürsek gramofonların o cezbedici, büyüleyici görüntüleri gündelik kullanımda yaşatması muhtemel zorluklarla sizi bu hobiden soğutabilir…