Neye Göre Belirlenir?
Merhaba saygıdeğer plakseverler, bu yazımızda sizlere herkesin aklına takılan bir konuda bildiğimiz kadar bildiğimizi aktarmaya çalışacağız. Aynı plaklar x bir plak mağazası veya sitede 100,00 tl iken bir başka mağaza veya plak satış sitesinde 200,00 tl olarak fiyatlandırılabilmektedir. Hatta bazen fiyatlar arasındaki makas gözle görünür şekilde 4-5 katına kadar çıkmaktadır.
Peki buna sebep olan şey tam olarak nedir?
Üretim/Basım Tarihi(Dönem Baskı Plak-Yeni Baskı Plak Farkı)
Plakların
fiyatlandırılmasındaki en büyük etken üretim tarihidir. Örnenğin Zülfü Livaneli’nin
Güneş Topla Benim İçin Plağının ilk olarak üretimi 1985 senesinde Gürsoy
Plakçılık firması tarafından gerçekleştirilmiştir. Gene aynı Güneş Topla Benim
İçin Plağı 2019 senesinde İda Müzik-Seyhan Müzik işbirliğinde Ada Müzik
stüdyolarından İhsan Apça’nın mastering imzasıyla yeniden plak olarak
üretilmiştir. Plağın yeni baskısı 400,00 tl – 500,00 tl arasında bir satış
fiyatına sahipken Gürsoy Plakçılık tarafından 1985 senesinde üretimi
gerçekleştirilen baskısı bu yazıyı kaleme aldığımız 2024 senesinde 2.000,00
tl – 2.500,00 tl fiyat aralığında plak mağazaları ve online plak satış platformlarında
satışa sunulmaktadır.
Aynı Plağın Dönem Baskıları Arasında Fiyat Farkı Olur mu?
Bu soruya da kısaca
cevap vermek gerekirse evet, aynı plağın eski baskıları arasında da fiyat farkı
olabilir ve hatta ciddi oranda bir fiyat farkıyla da karşılaşmak mümkündür.
Örneğin aynı plak o dönemin telif yasalarının ele alınma şekli sebebiyle iki
farklı firma etiketiyle piyasaya sürülmüştür ve x firma 20.000 kopya üretmişken
y firma sadece 1.000 kopya üretmiştir. Eğer kayıt kaliteleri ve kayıt işlemleri
arasında bariz bir handikap söz konusu değilse çok büyük ihtimalle sadece 1.000
kopya basımı yapılan plak günümüzde fiyat olarak daha yüksek bir satış fiyatına ve arşiv değerine sahip
olacaktır.
Aynı Plağın Aynı Parti Baskıları Arasında Fiyat Farkı Olur mu?
Jim Carrey’nin meşhur filmindeki gibi seminerden henüz çıkmış, her soruya “evet” diyen bir katılımcı gibi göründüğümün farkındayım ama bu sorunun cevabı da evet.
Aynı firma tarafından aynı partide üretimi yapılmış olan bir plak korunma/muhafaza şartlarına göre-temizliğine göre- bir fiyat skalasına sahip olacaktır.
Örneğin hemen aşağıda Alpay’ın aynı partide üretimi gerçekleştirilmiş olan Estrella Del Mar 45’liğinin 3 farklı kopyasını görüntüleyebilirsiniz. Yazı kaleme alındığı sıralarda birisi 700,00 tl, diğeri 500,00 tl ve bir diğeri ise 300,00 tl fiyatla web sitemizde satışa sunulmuştur. Burada fiyatı belirleyen etken plakların kapaklı-kapaksız olmaları ve kondisyon değerlendirme kriterlerine göre kapak ve plakların temizlik skoru arasındaki farklardır.
Yeni Baskı/Üretim Plaklar için Fiyat Farkı Neden Oluşur?
Yeni üretim plaklar için de baskı farkları fiyat belirlemede temel bir etkendir. Örnek olarak Sezen Aksu’nun Sen Ağlama Plağı ilk önce Bayar Müzik etiketiyle kırmızı renkte tualli bir kapak tasarımıyla satışa sunulmuş olup, bu haliyle birkaç baskı yaptıktan sonra “Neden” şarkısı eklenerek mavi kapak tasarımıyla yeniden baskısı yapılmış, sonrasında plağın üretim hakları SN Müzik firmasına geçtiğinde dönem baskısındaki kapakla tıpkı basım olarak yeniden üretilmiştir. Bu durumda da şu anda üretimi olmayan ve pek çoğu son kullanıcısına/koleksiyoncusuna ulaşmış olan önceki 2 farklı baskı “arşiv değeri” kazandığı için yeni yapılan baskıdan daha yüksek bir fiyatla alıcı bulabilmektedir. Gene bu noktada esas olan ve fiyatı belirleyen dünyada alışveriş alışkanlıkları ve ticaretin temeli kabul edilen 2 ana davranıştan birisi olan “talep” olmaktadır.
Buna ek olarak yeni üretimi yapılmış olan plağın “koleksiyonluk” olarak değerlendirilmesini sağlayan baskı özellikleri de fiyat için belirleyici olmaktadır. Örneğin Nur Yoldaş Sultan-i Yegah plağı döneminde yapılan baskıdan sonra Temmuz 2020’de Kırmızı renkli olarak Metropol Müzik–Laluna Müzik işbirliğinde koleksiyonluk bir baskıyla yeniden plakseverlerle buluşmuş, plak baskısı tükendikten sonra standart vinyl olarak siyah renkli yeniden üretimi gerçekleştirilmiştir. Bu durumda kırmızı renkli olarak üretimi yapılan ilk baskı her geçen gün bir “koleksiyon” parçası olarak daha da değerlenecektir.
